Mikro İhracatla Dünyaya Açılın: Küçük Paket, Büyük Pazar

Dünyanın her yerinden müşteri bulabildiğiniz bir dönemde yaşıyoruz; ancak birçok KOBİ ve girişimci için “ihracat” hâlâ masraflı, zor ve karmaşık bir süreç gibi görünüyor. İşte tam bu noktada mikro ihracat, düşük maliyetle ve minimum bürokrasiyle global pazara açılmanın en pratik yollarından biri olarak karşımıza çıkıyor.

Bu yazıda; mikro ihracatın ne olduğunu, limitlerini, neden yapılması gerektiğini ve mikro ihracatçı olmak için atılması gereken adımları net ve uygulanabilir şekilde bulacaksınız.

---

Mikro ihracat nedir?

Mikro ihracat, belirli ağırlık ve değer limitlerini aşmayan gönderilerin, hızlı kargo veya posta operatörleri (PTT, DHL, UPS, FedEx vb.) üzerinden, Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi (ETGB) / Basitleştirilmiş Gümrük Beyannamesi (BGB) ile yurt dışına gönderilmesi yöntemidir.

Klasik ihracatta:

• Gümrük müşaviriyle çalışma,

• Detaylı gümrük beyannamesi düzenleme,

• Çok sayıda evrak ve imza süreci

gibi adımlar söz konusuyken, mikro ihracatta bu süreçler büyük ölçüde yetkili kargo firması üzerinden, dijital ve sade bir şekilde yönetilir.

Özellikle e-ticaret yapan işletmeler için, mikro ihracat, gelen her yurt dışı siparişi “tek tek” ve hızlı biçimde göndermeye imkân tanıyan, son derece pratik bir modeldir.

---

Mikro ihracat limitleri nelerdir?

Türkiye’de mikro ihracat, ağırlık ve fatura değeri açısından belirli sınırlar dâhilinde yapılabilir. Bu sınırlar aşıldığında gönderi, artık mikro ihracat sayılmaz; klasik ihracat prosedürüne geçmeniz gerekir.

Güncel mevzuata göre mikro ihracat için temel limitler:

• Azami brüt ağırlık: 300 kg

• Azami fatura bedeli (KDV hariç): 15.000 Euro

Bu iki şartın aynı anda sağlanması gerekir. Yani:

• Gönderiniz 300 kg’ın altında olsa bile fatura tutarı 15.000 Euro’yu aşıyorsa,

• Ya da değeri 15.000 Euro’nun altında olsa bile 300 kg’ı aşıyorsa

artık mikro ihracat kapsamında işlem yapılamaz, detaylı beyannameli normal ihracat rejimine geçmeniz gerekir.

Ayrıca mikro ihracat:

• ETGB/BGB kapsamında,

• Yetkili hızlı kargo veya posta operatörleri üzerinden,

• Bedelli ve satış amaçlı ihracatlar için kullanılabilir.

Not: Limitler ve uygulama detayları zaman içinde güncellenebildiği için, Ticaret Bakanlığı’nın güncel duyurularını ve çalıştığınız kargo firmasının bilgilendirmelerini mutlaka kontrol edin.

---

Neden mikro ihracat yapmalıyız?

1. Düşük maliyetle global pazara giriş

Mikro ihracat, “önce büyük yatırım yap, sonra ihracata başla” kuralını bozar.

• Gümrük müşavirliği, konteyner, depo, karmaşık lojistik anlaşmaları gibi yüksek başlangıç maliyetlerine gerek kalmadan yurt dışına satış yapabilirsiniz.

• Küçük ve tekil gönderilerle pazar testi yapar, hangi ülke ve ürün kombinasyonunun daha iyi çalıştığını düşük riskle görebilirsiniz.

• Sipariş geldikçe sevkiyat yaptığınız için stok ve nakit yönetimi açısından daha esnek bir yapı kurarsınız.

2. Daha az bürokrasi, daha yönetilebilir bir süreç

Klasik ihracatta ayrıntılı beyannameler, çok sayıda evrak ve imza süreci devreye girer. Mikro ihracatta ise:

• Gümrük beyanını kargo operatörü sizin adınıza ETGB/BGB ile elektronik ortamda hazırlar.

• Siz temel olarak fatura, ürün içeriği ve gönderi bilgilerini sağlarsınız.

• Her siparişi rutin bir kargo işlemi kadar kolay yönetmek mümkün hale gelir.

Bu sayede ihracat, gözünüzde “aşılması zor bir duvar” olmaktan çıkar.

3. E-ticaretinizi globalleştirme fırsatı

Etsy, Amazon, eBay, Shopify, kendi e-ticaret siteniz veya global pazarlara açık pazar yerleri üzerinden satış yapıyorsanız, mikro ihracat bu modelle mükemmel uyumludur:

• Her yurt dışı siparişi, mikro ihracat kapsamında hızlı kargoyla gönderirsiniz.

• Büyük partiler beklemeden, “sipariş geldikçe gönder” mantığıyla çalışırsınız.

• Zamanla farklı ülke ve pazarlarda organik müşteri kitlesi oluşturursunuz.

4. Resmî ihracat kaydı ve KDV avantajı

Mikro ihracat, mevzuat açısından resmî ihracat statüsündedir.

Bu sayede:

• Şirketiniz ihracatçı firma konumuna gelir; bu kimlik, bankalar ve kamu nezdinde önemli bir referanstır.

• Uygun şartlarda KDV iadesi alma imkânı doğar, bu da nakit akışınızı güçlendirir.

• İhracat performansınız arttıkça teşvik ve destek programlarından yararlanma şansınız yükselir.

5. Marka değeri ve rekabet gücü artışı

Yurt dışına satış yapabilen bir marka:

• Müşteri gözünde daha güçlü ve güvenilir algılanır.

• “X ülkelere ihracat yapıyoruz.” ifadesi, hem B2C hem B2B ilişkilerde önemli bir prestij unsurudur.

• Global referanslar biriktirdikçe, distribütörlük, toptan satış ve iş ortaklıkları için kapılar açılır.

6. Esnek ve ölçeklenebilir bir yapı

Mikro ihracatın bir diğer önemli avantajı esnek olmasıdır:

• İsterseniz ayda birkaç paketle başlar,

• Siparişler ve kapasiteniz arttıkça gönderi sayısını ve ülke sayısını artırır,

• Gerekirse ileride makro/konteyner bazlı ihracata evrilebilecek bir altyapı oluşturursunuz.

7. Döviz geliri ile kur riskini dengeleme

Tamamen TL gelirine bağlı kalmak yerine, döviz bazlı gelir elde etmek:

• Kur dalgalanmalarına karşı sizi daha dayanıklı kılar.

• Giderlerinizin önemli kısmı TL, gelirinizin bir bölümü döviz olduğunda kârlılık potansiyeliniz artabilir.

• Özellikle belirsizlik dönemlerinde yurt dışı satışlar, şirketiniz için “dengeleyici” bir unsur haline gelir.

---

Mikro ihracatçı olmak için ne yapmak lazım?

Mikro ihracatçı olmak için süreci üç ana başlıkta düşünebilirsiniz:
Yasal altyapı, ürün & pazar seçimi, operasyon & kargo yönetimi.

1. Vergi mükellefi bir işletme kurun

Öncelikle mikro ihracat yapabilmek için bir şirketinizin ya da vergi mükellefi işletmenizin olması gerekir:

• Şahıs şirketi

• Limited şirket

• Anonim şirket

Bu yapılarından biriyle faaliyet gösterebilirsiniz. Önemli olan, faturalarınızın ve gümrük kayıtlarınızın resmî ve izlenebilir olmasıdır.

Vergi levhası, imza sirküleri (sermaye şirketlerinde), faaliyet belgesi gibi temel ticari evraklarınızı mali müşavirinizle birlikte hazırlamanız gerekir.

2. Ürünlerinizi ve hedef pazarlarınızı belirleyin

Her ürün her ülkeye, her şartta gönderilemez. Bu nedenle:

• Hangi ürünleri satacağınızı,

• Hangi ülkelere odaklanacağınızı,

• Bu ürünlerin hedef ülkelerde serbestçe ithal edilip edilemeyeceğini baştan netleştirmeniz önemlidir.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Kimyasal, patlayıcı, ilaç, pil/batarya içeren ürünler, gıda takviyeleri vb. birçok kategori hem Türkiye’de hem alıcı ülkede kısıt ve izne tabi olabilir.

• Ürünlerinizin GTİP kodlarını mümkün olduğunca doğru belirleyin; bu konuda kargo operatörünüz veya gümrük/sistem danışmanınızdan destek alabilirsiniz.

• Ürün açıklamalarınızı net, anlaşılır ve tercihen İngilizce (veya hedef ülke dilinde) hazırlayın.

3. Fatura ve belge altyapınızı kurun

Mikro ihracat da bir ihracat türüdür; dolayısıyla her gönderi için doğru düzenlenmiş bir ihracat faturası gereklidir:

• E-fatura / e-arşiv kullanıyorsanız, sisteminizin yurt dışı faturayı desteklediğinden emin olun.

• Faturada mutlaka:

  • Alıcı adı, adresi, ülkesi

  • Ürün cinsi, adet, birim fiyat, toplam bedel

  • Para birimi (USD, EUR vb.)

  • Teslim ve ödeme şekli (varsa) yer almalıdır.

4. Mikro ihracat yapan bir kargo firmasıyla anlaşın

Mikro ihracatın operasyonel kalbi, ETGB/BGB düzenleme yetkisine sahip kargo operatörleridir.

Bu kapsamda:

1. Mikro ihracat hizmeti sunan hızlı kargo firmaları ve PTT ile görüşün.

2. Fiyatlar, teslimat süreleri, ülke bazlı kısıtlar, sigorta ve iade şartlarını karşılaştırın.

3. Formlar, sözleşmeler ve dolaylı temsil yetki belgesi gibi dokümanları tamamlayın.

Çoğu operatör:

• Sizin sağladığınız fatura ve gönderi bilgilerinden hareketle ETGB/BGB’yi elektronik ortamda düzenler.

• Gümrük sürecini sizin adınıza yönetir.

5. Online satış kanallarınızı kurgulayın

Mikro ihracatı sürdürülebilir hale getirmek için düzenli sipariş üretecek kanallara ihtiyacınız var:

• Kendi e-ticaret siteniz (ör. Shopify, WooCommerce)

• Global pazar yerleri (Etsy, Amazon, eBay vb.)

• Sosyal medya destekli satış kanalları

Bu kanallarda:

• Yurt dışı kargo ücretlerini ve teslimat sürelerini şeffaf şekilde belirtin.

• İade ve değişim şartlarınızı net bir dille açıklayın.

• Hedef ülke para birimi, kargo dahil fiyatlandırma ve kampanyalarla rekabet gücünüzü artırın.

6. Sipariş–ETGB–kargo akışını standardize edin

Sipariş geldiğinde izleyeceğiniz temel akış şu şekilde olabilir:

1. Yurt dışı sipariş sisteminize düşer.

2. İhracat faturası kesilir.

3. Kargo firmasının paneline, fatura ve gönderi bilgileri girilir.

4. Operatör ETGB/BGB’yi oluşturur.

5. Ürün paketlenir, kargo etiketi hazırlanır, kurye çağrılır veya şubeye teslim edilir.

6. Gönderi gümrükten geçerek alıcı ülkeye sevk edilir.

7. ETGB/BGB çıktısı ve fatura, muhasebe ve KDV iadesi süreçleri için arşivlenir.

Bu akışı standart bir prosedüre dönüştürdüğünüzde, her yeni sipariş neredeyse “tek tuşla” yönetilebilir hâle gelir.

7. Muhasebe ve KDV iadesi sürecini kurgulayın

Mikro ihracatla birlikte:

• Tüm ETGB/BGB çıktılarınızı, faturalarınızı ve kargo evraklarınızı düzenli toplayın.

• Mali müşavirinizle, hangi dönemlerde ve hangi tutarlar için KDV iadesi veya mahsup talep edeceğinizi planlayın.

• İhracata yönelik teşvik ve destekleri yakından takip edin.

8. İade, hasar ve müşteri memnuniyeti tarafını unutmayın

Global müşteriyle çalışırken:

• Kargo sigortası ve hasar/kayıp tazmin prosedürlerini kargo firmasıyla netleştirin.

• İade politikanızın (yeniden gönderim, kısmi iade, kupon vb.) herkes tarafından anlaşılır olmasını sağlayın.

• Teslimat süreleri ve alıcı ülke gümrük vergileri hakkında müşteriyi sipariş öncesinde bilgilendirin.

Bu yaklaşım, uzun vadeli müşteri memnuniyeti ve olumlu yorumlar için kritik öneme sahiptir.

---

Sonuç: Küçük adımlarla dünyaya açılma zamanı

Mikro ihracat;

• 300 kg ve 15.000 Euro limitleri içinde kalan,

• Hızlı kargo ve ETGB/BGB altyapısıyla desteklenen,

• Düşük maliyetli ve az bürokratik,

• E-ticaretle kusursuz entegre olabilen

son derece güçlü bir ihracat modelidir.

Bugün bir atölye, butik marka ya da küçük bir e-ticaret girişimi, doğru kurgulanmış bir mikro ihracat süreci ile dünyanın dört bir yanına satış yapabilir. İhracatı sadece büyük şirketlerin işi olarak görmek yerine, mikro ihracatı bir “başlangıç köprüsü” olarak konumlandırmak, işletmeniz için gerçek anlamda dönüştürücü olabilir.

A.Ş. ve Ltd. Şirketlerde Harcırah Uygulaması: Mevzuat Aynı, Risk Farklı

​Türkiye’de harcırah uygulaması hem Anonim Şirket (A.Ş.) hem de Limited Şirket (Ltd.) için aynı mevzuata tabidir. Gelir Vergisi Kanunu’na göre çalışanlara veya şirket yöneticilerine verilen gündelikler, kamu personeli harcırah limitlerini aşmadığı sürece vergiden istisna edilir. Ancak uygulamada vergi idaresinin değerlendirme biçimi şirket türüne göre ciddi şekilde farklılık gösterebilir.

A.Ş.’lerde yönetim kurulu üyelerine harcırah verilmesi genel olarak kabul görür. Çünkü yönetim kurulu, kanunen şirketin yetkili ve kurumsal organıdır. Görev ve temsil yetkisi açık olduğundan, organ kararıyla yapılan görevlendirmelere ilişkin harcırahlar limit dahilinde makul karşılanır ve denetimlerde genellikle sorun yaratmaz.

Ltd. şirket ortaklarında ise belgesiz harcırah çok daha risklidir. Limited şirket yapısında ortakların konumu işveren niteliğine daha yakındır ve organ kararları A.Ş.’deki kadar güçlü kabul edilmez. Bu nedenle belgesiz ödemeler çoğu zaman “şahsi harcama”, “ortak çekişi” veya “örtülü kazanç dağıtımı” olarak yorumlanabilir. Vergi idaresi Ltd. ortaklarına yapılan belgesiz harcırahları çoğunlukla reddetme eğilimindedir.

Özetle: Mevzuat aynı olsa da risk profili farklıdır.

Bu nedenle A.Ş.’lerde güçlü yönetim kurulu kararlarıyla çalışmak; Ltd.’lerde ise mümkün olduğunca belgeli gider yöntemine yönelmek doğru uygulamadır.

Yurt Dışı Harcamaları Nasıl Giderleştirilir? Çalışan ve Şirket Sahibi İçin Tüm Kurallar, Limitler ve Belgeler

İşletmelerin globalleşmesiyle birlikte yurt dışı seyahatleri, fuarlar, toplantılar ve iş geliştirme faaliyetleri oldukça yaygınlaştı. Bu noktada en önemli sorulardan biri şudur:

Yurt Dışı Harcamaları Gider Yazılabilir mi?

Evet. Yurt dışı seyahatlerinde yapılan harcamalar, iş amaçlı olmak kaydıyla gider yazılabilir. Ancak giderleştirme işlemi için uygun belgelere ve doğru kur uygulamasına dikkat edilmelidir.

Gider gösterilebilen harcamalar:

• Uçak bileti ve ulaşım giderleri

• Otel ve konaklama

• Yemek giderleri

• Toplantı, seminer, fuar ve iş görüşmesi giderleri

• Yurt dışı satın alma, ekipman, yazılım, lisans harcamaları

• Vize ve pasaport giderleri

Bu harcamalar hem çalışan hem de şirket sahibi için işle ilgili olduğu sürece gider olarak dikkate alınır.

---

1. Çalışan Yurt Dışına Gittiğinde Harcamalar Nasıl Giderleştirilir?

Çalışan iş amaçlı olarak yurt dışına gönderildiğinde iki yöntem uygulanabilir:
belgeli gider yöntemi ve belgesiz harcırah yöntemi.

1.1. Belgeli Gerçek Gider Yöntemi (Limitsiz)

Çalışan tüm harcamalarını belgeleyip şirkete ibraz ederse:

• Uçak bileti, otel, ulaşım, yemek, toplantı vb. giderler tamamı ile gider yazılabilir.

• Bu yöntemde hiçbir limit uygulanmaz.

• Belge olması yeterlidir.

1.2. Belgesiz Harcırah Yöntemi (Limitli)

Çalışana günlük harcırah verilip belge istenmiyorsa:

• Maliye Bakanlığı’nın her yıl açıkladığı ülke bazlı yurt dışı harcırah limitleri uygulanır.

• Limit üzerindeki tutarlar çalışana ödenmiş ücret sayılır ve gelir vergisine tabidir.

Özet:  Çalışan için limit sadece belge olmadığında geçerlidir.

---

2. Şirket Sahibi / Ortak Yurt Dışına Gittiğinde Gider Nasıl Yazılır?

Şirket sahibi ya da ortak yurtdışına iş için gittiğinde giderleştirme kuralları çalışanlardan biraz farklıdır.

2.1. Belgeli Gerçek Gider Yöntemi (Tavsiye Edilen ve Limitsiz)

Şirket sahibi harcamaları belgeleyebiliyorsa:

• Tüm giderler tamamı ile gider yazılır.

• Limit yoktur.

• Bu yöntem vergi açısından en sağlıklı ve sorunsuz yöntemdir.

2.2. Belgesiz Harcırah Yöntemi

• Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerine harcırah verilebilir → limitli.

• Limited şirket ortakları için belgesiz harcırah daha risklidir ve çoğu zaman kabul edilmez.

Bu nedenle şirket sahipleri için her zaman belgeli gerçek gider yöntemi önerilir.

---

3. Büyük Bir İş Bağlamaya Giderken Limit Var mı?

Belge varsa: HAYIR, limit yoktur.

Seyahatin amacı ne olursa olsun:

• Milyon dolarlık proje görüşmesi

• Yatırım toplantısı

• Yurt dışı müşteri ziyareti

• Fuar, lansman, iş geliştirme

Eğer giderler belgeyle destekleniyorsa hiçbir gider limitle sınırlı değildir.

Belge yoksa: EVET, harcırah limiti uygulanır

• Çalışan için: Harcırah limiti geçerli

• Şirket sahibi için: AŞ’de geçerli, LTD’de riskli

  (Açıklama bir sonraki blog yazısında)

---

4. Yurt Dışı Belgeleri Türkiye’de Geçerli mi?

Türkiye’de düzenlenen faturadaki şekil şartları yurt dışı belgelerinde aranmaz.

Geçerli belgeler:

• Yabancı ülkede düzenlenmiş fatura (invoice)

• Hotel receipt, restaurant bill, POS slip

• Uçak/tren biletleri

• Online platform faturaları (Airbnb, Booking, Amazon, Google Ads, Meta Ads)

Belgede bulunması gereken minimum bilgiler:

• Tarih

• Tutar

• Satıcı adı

• Vergi türü (varsa)

---

5. Yurt Dışı KDV’si İndirilebilir mi?

Hayır. Yurt dışında ödenen KDV Türkiye’de indirilemez.

Örnek:

• Almanya VAT

• İtalya IVA

• İngiltere VAT

• ABD Sales Tax

Ancak bu vergiler gider olarak yazılabilir.

Online reklam ve dijital hizmet alımlarında durum farklıdır

Türkiye’de faydalanıldığı için çoğu zaman 2 No’lu KDV beyanı gerekir. Örneğin:

• Google Ads

• Meta Ads

• Zoom

• Microsoft abonelikleri

---

6. Hangi Kur Kullanılır?

Yurt dışı giderlerinin TL’ye çevrilmesinde:

• TCMB döviz alış kuru

• Belge tarihindeki kur esas alınır.

---

7. Çalışan ve Şirket Sahibi Arasındaki Farklar 

Kişi	Belgeli Harcama	Limit	Not
Çalışan	Tamamı gider	Belgesizde harcırah limiti	Belge varsa limit yok
AŞ Yönetim Kurulu Üyesi	Tamamı gider	Harcırah limiti	Belgesiz mümkün
LTD Şirket Ortağı	Tamamı gider	Belgesiz riskli	Belgeli yöntem önerilir
Büyük iş anlaşması	Tamamı gider	Limit yok	Belge varsa tamamen serbest

---

Sonuç: Yurt Dışı Harcamalarında Asıl Kural Çok Basit

**Belge varsa limit yok.

Belge yoksa harcırah limiti var.**

Çalışan ile şirket sahibi için kurallar farklı olsa da temel prensip aynıdır: 

Harcama iş ile ilgili ve belge ile destekleniyorsa gider yazılabilir.

ÖKC Fişi Fatura Yerine Geçer mi? Gider Yazma ve KDV İndirimi Rehberi

İşletmelerin sık sık karşılaştığı sorulardan biri “ÖKC fişi fatura yerine geçer mi?” sorusudur. Vergi Usul Kanunu (VUK) ve Katma Değer Vergisi (KDV) mevzuatı, ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) fişlerinin hangi durumlarda fatura yerine geçebileceğini ve hangi hallerde gider yazılıp KDV indirimine konu edilebileceğini açık şekilde belirler.

Bu blog yazısında konuyu kapsamlı şekilde ele alıyor, hem avantajları hem de kısıtları net biçimde açıklıyoruz.

---

ÖKC Fişi Nedir?

Ödeme Kaydedici Cihaz (ÖKC) fişi; perakende satışlarda düzenlenen, satın alınan mal veya hizmetin tutarını ve tahsilat bilgilerini içeren belgedir. Ancak her ÖKC fişi otomatik olarak fatura niteliği taşımaz.
Faturaya eşdeğer sayılabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekir.

---

ÖKC Fişi Hangi Durumlarda Fatura Yerine Geçer?

ÖKC fişinin fatura yerine geçebilmesi, üç temel koşulun sağlanmasına bağlıdır:

1. Fatura Düzenleme Sınırı Altındaki İşlemler

Her yıl belirlenen fatura düzenleme limitinin altındaki satışlarda ÖKC fişi, fatura hükmündedir.
Bu durumda işletme:

• Fişi gider kaydedebilir,

• Fişte yer alan KDV’yi indirim konusu yapabilir.

Bu limitin üzerindeki her işlem için mutlaka fatura alınması zorunludur.

2. Satışın Nihai Tüketiciye Yapılması

ÖKC fişinin fatura yerine geçebilmesi için satışın nihai tüketiciye yapılmış olması önemlidir.
İşletmeler arası ticari işlemlerde ÖKC fişi çoğu zaman yeterli değildir ve fatura zorunludur.

3. Fişte Zorunlu Bilgilerin Yer Alması

Bir ÖKC fişinin geçerli belge sayılabilmesi için şu unsurları içermesi gerekir:

• İşletme adı/unvanı

• Vergi kimlik numarası / T.C. kimlik numarası

• Adres

• Tarih ve saat

• KDV oranı ve hesaplanan KDV

• Toplam tutar

Bu bilgiler yoksa fiş, fatura yerine geçmez ve KDV indirimi yapılamaz.

---

ÖKC Fişi Hangi Durumlarda Fatura Yerine Geçmez?

ÖKC fişi bazı işlemlerde hiçbir şekilde fatura yerine kullanılamaz. Bu durumlar hem gider yazmayı hem de KDV indirimini etkiler.

1. Tutar Fatura Düzenleme Limitinin Üzerindeyse

İşlem tutarı limit üzerindeyse:

• Fatura zorunludur,

• ÖKC fişi tek başına yeterli değildir,

• Gider yazılamaz,

• KDV indirimi yapılamaz.

2. İşletmeden İşletmeye Yapılan Ticari İşlemler

Ticari mahiyeti yüksek işlemler için mutlaka fatura kesilmelidir. Örneğin:

• Mal alımı

• Hizmet alımı

• Taşıma, işçilik, danışmanlık

• Serbest meslek hizmetleri

Bu işlemlerde ÖKC fişi sadece tahsilat belgesi niteliğindedir.

3. KDV’nin Fişte Açıkça Yazılmaması

Bazı fişlerde KDV oranı veya tutarı görünmez.
Bu durumda belge KDV indirimi için kullanılamaz.

4. Harcamanın İşletmeyle İlgisiz Olması

Kişisel harcamalar, işletme faaliyetini ilgilendirmeyen masraflar ve belgelendirilemeyen harcamalar gider yazılamaz.

5. Yetkisiz veya Usulsüz Cihazdan Alınan Fişler

Yetkisiz cihazlardan düzenlenen fişler VUK açısından geçersizdir.
Bu fişlerle ne gider yazılabilir ne de KDV indirimi mümkündür.

---

ÖKC Fişi ile Fatura Arasındaki Farklar

Kriter	ÖKC Fişi	Fatura
Düzenleme Yükümlülüğü	Perakende satışlarda otomatik	Ticari işlemlerde zorunlu
Limit Bağımlılığı	Limit altında geçerli	Limit üstü zorunlu
KDV İndirimi	KDV görünüyorsa mümkündür	Her zaman mümkündür
Gider Yazma	Koşullara bağlı	Gider belgesi niteliğindedir
Kimlere Düzenlenir	Genelde nihai tüketici	Tüzel/şahıs tüm müşterilere

---

Sonuç: ÖKC Fişi Her Zaman Fatura Yerine Geçmez

ÖKC fişi, doğru koşullar sağlandığında işletmeler için hem gider belgesi hem de KDV indirimi belgesi olarak kullanılabilir. Ancak fatura düzenleme sınırının üzerindeki işlemler, ticari nitelik taşıyan alımlar ve eksik bilgili fişler mutlaka fatura ile belgelenmelidir.

Kafe ve Restoranlar İçin İş Sağlığı ve Güvenliği: Sorumluluklar ve İhlal Durumunda Karşılaşılabilecek Yasal Sonuçlar

Kafe ve restoran işletmeleri, yoğun insan trafiği, sıcak yüzeyler, kesici aletler, elektrikli ekipmanlar ve gıda hazırlama süreçleri nedeniyle her gün birçok potansiyel riskle karşı karşıyadır. Bu nedenle 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, çalışanı olan tüm yeme–içme işletmelerine belirli yükümlülükler getirir.

Bu yazıda, kafe ve restoran işletmelerinin yerine getirmekle sorumlu olduğu İSG adımlarını ve bu adımların ihmal edilmesi halinde oluşabilecek yasal sonuçları, tek ve bütüncül bir çerçevede ele alıyoruz.

---

1. İSG Uzmanı ve İşyeri Hekimi Görevlendirme

Sorumluluk:
Her çalışanı bulunan işletme, İSG profesyonelleri ile çalışmak ve atamaları İSG-KATİP üzerinden yapmakla yükümlüdür.

Atama yapılmazsa ne olur?
Bu durum mevzuata aykırılık olarak değerlendirilir ve işletmenin her denetimde tekrarlayan resmi yaptırımlarla karşılaşmasına neden olabilir. Ayrıca iş kazasında sorumluluk doğrudan işverene yüklenir.

---

2. Risk Değerlendirmesi Hazırlama

Sorumluluk:
İşyerinin tüm risklerinin belirlenmesi, analiz edilmesi ve raporlanması gerekir. Az tehlikeli sınıfta 6 yılda bir yenilenir.

Hazırlanmaması halinde:
Denetimlerde işin temel güvenlik adımlarından biri eksik kabul edilir. Bu durum idari işlem uygulanmasına ve bir iş kazasında işletmenin hukuki sorumluluğunun artmasına yol açabilir.

---

3. Acil Durum Planı ve Yıllık Tatbikat

Sorumluluk:
Yangın, deprem, gaz kaçağı gibi durumlar için plan hazırlanmalı, çalışanlar bilgilendirilmeli ve yılda en az bir tatbikat yapılmalıdır.

Yapılmadığında:
Acil durum karşısında yetersiz hazırlık tespit edilmiş kabul edilir. Resmî incelemelerde yükümlülük ihlali olarak değerlendirilir ve olası bir acil durumda işletmesi daha ağır sorumluluk üstlenmek zorunda kalabilir.

---

4. Çalışanlara İSG Eğitimi Verme

Sorumluluk:
Az tehlikeli işyerlerinde tüm çalışanlara en az 8 saatlik İSG eğitimi verilmeli ve 3 yılda bir yenilenmelidir.

Eğitimin yapılmaması:
Çalışanın bilgi eksikliği kaynaklı bir olayda, işletmenin sorumluluğu artar. Denetimlerde eğitim belgelerinin bulunmaması, resmi yükümlülüğün yerine getirilmediği anlamına gelir.

---

5. Sağlık Gözetimi ve Sağlık Raporları

Sorumluluk:
Gıda ile temas eden çalışanların işyeri hekimi tarafından muayene edilmesi ve uygunluk raporu alınması gerekir.

Eksik olması durumunda:
Hem hijyen hem çalışan sağlığı açısından ciddi bir ihmal olarak yorumlanır. Denetimlerde öncelikli kontrol edilen belgelerden biridir.

---

6. Kişisel Koruyucu Donanım Sağlama

Sorumluluk:
Mutfak çalışanlarına eldiven, kesilmeye dayanıklı bıçakçılar; servis personeline kaymaz tabanlı ayakkabı gibi koruyucu ekipman sağlanmalı ve teslim tutanakları düzenlenmelidir.

Eksiklik halinde:
İşletmenin çalışan güvenliği konusundaki yükümlülüğü yerine getirmediği kabul edilir. Olası bir kazada sorumluluk tamamen işverenin üzerinde olur. Denetimlerde tutanaklar talep edilir.

---

7. Periyodik Teknik Kontroller

Sorumluluk:
Yetkili mühendis ve firmalar tarafından yapılması gereken teknik kontroller vardır:

• Elektrik tesisatı & topraklama

• Yangın tüpleri

• Havalandırma sistemleri

• Bacalar ve yağ tutucular

• Acil aydınlatma

• Kaldırma araçları (varsa)

Yapılmaması halinde:
İşyerinin teknik güvenliği eksik kabul edilir. Denetimlerde doğrudan mevzuat uyumsuzluğu olarak değerlendirilir ve resmi işlem yapılır.

---

8. Çalışan Özlük Dosyalarının Eksiksiz Tutulması

Sorumluluk:
Her çalışan için sözleşme, SGK giriş bildirimi, eğitim belgeleri, sağlık raporları ve KKD teslim tutanakları dosyada bulunmalıdır.

Eksik belgeler olduğunda:
Bu durum işverenin çalışan yönetimindeki yükümlülüklerini yerine getirmediğini gösterir. Resmî incelemelerde sıklıkla tespit edilen ihlallerden biridir.

---

9. İş Kazası Bildirimi

Sorumluluk:
Kaza meydana geldiğinde SGK’ya 3 iş günü içinde bildirim yapılmalıdır.

Bildirilmemesi durumunda:
İşveren yükümlülüğünü ihlal etmiş sayılır ve SGK tarafından idari işlem uygulanır. Ayrıca kazada sorumluluk artar.

---

10. Hayati Risk Oluşturan Durumlarda İşin Durdurulması

Bazı ciddi ihlaller, yalnızca idari işlemle değil, işin geçici olarak durdurulması ile sonuçlanabilir:

• Yangın sistemi yoksa

• Elektrik tesisatı ciddi tehlike arz ediyorsa

• Baca/aspirasyon sistemi çalışmıyorsa

• Yapısal riskler tespit edilmişse

Bu durumda işletme, gerekli düzenlemeler tamamlanana kadar faaliyet gösteremez.

---

Sonuç: İSG Sadece Yasal Bir Zorunluluk Değildir, İşletme Kalitesidir

Kafe ve restoran işletmelerinde İSG sürecini doğru yönetmek; hem çalışan güvenliği hem müşteri memnuniyeti hem de işletmenin sürdürülebilirliği açısından kritik öneme sahiptir.

İSG programı:

• İşletmeyi daha güvenilir kılar

• Öngörülemeyen olayları minimize eder

• Denetimlerde güçlü durmanızı sağlar

• İş kazalarında hukuki riskleri azaltır

Doğru planlanmış bir İSG sistemi, işletmenin sorunsuz ve güvenli bir şekilde yol alabilmesi için en önemli yapı taşlarından biridir.

2026 Uzaktan Çalışma ve Esnek Çalışma Yönetmeliği: Yeni Dönemin İş Modeli

2026 yılı, Türkiye’de çalışma hukukunun dönüşümündeki en kritik eşiklerden birini oluşturacak. 

Özellikle pandemi sonrası hızla yaygınlaşan uzaktan çalışma, hibrit modeller, platform bazlı çalışma, esnek zaman yönetimi, ve dijital gözetim uygulamaları, artık mevzuatta çok daha kapsamlı şekilde karşılık buluyor. 2026’da yürürlüğe girmesi beklenen yeni Uzaktan Çalışma ve Esnek Çalışma Yönetmeliği, hem işverenlerin hem çalışanların iş ilişkisini kurma, yürütme ve sonlandırma biçimini yeniden tanımlayacak.

Bu yazıda, 2026 düzenlemesinin getirdiği temel yenilikleri, şirketlere etkilerini ve uyum süreçlerinde dikkat edilmesi gereken hususları detaylandırıyoruz.

---

1. Neden 2026 Düzenlemesi Kaçınılmazdı?

2021’de yürürlüğe giren ilk uzaktan çalışma düzenlemesi, haftada birkaç gün evden çalışma pratiği için yeterli olsa da:

• dijital platform çalışanları (motokurye, teslimat çalışanları, uygulama tabanlı taşımacılık),

• sürekli uzaktan çalışan personel,

• serbest zaman (flex-time),

• hibrit kadrolar,

• yurtdışından uzaktan çalışma,

• yapay zekâ ile performans izleme

gibi yeni çalışma modellerinin tamamına cevap veremiyordu.

Ekonominin dijitalleşmesi ve AB normlarına uyum gerekliliği, 2026 kurgusunu zorunlu hale getirmiş durumda.

---

2. 2026 Yönetmeliğinin Getirdiği Temel Yenilikler

2.1 Dijital Platform Çalışanları İlk Kez Tanımlanıyor

“Bağımlı çalışma – bağımsız çalışma” ayrımına yeni bir kategori ekleniyor:
Dijital platform aracılığıyla hizmet sunan çalışanlar.

Bu kişiler için özel hükümler getiriliyor:

• Asgari güvenlik ve sağlık tedbirleri

• Algoritmik performans değerlendirmesi sınırları

• Gelir ve çalışma saatinin platform tarafından şeffaf bildirilmesi

Bu, özellikle teslimat sektörü ve taşımacılık platformlarını doğrudan etkileyecek.

---

2.2 Uzaktan Çalışma Sözleşmesi Artık Zorunlu Hale Geliyor

2026 ile birlikte uzaktan çalışma, sadece “iş sözleşmesine ek protokol” değil, bağımsız bir sözleşme türü olarak düzenleniyor.

Sözleşmede bulunması gereken zorunlu başlıklar:

• Çalışanın çalışma yeri (ev, ofis, yurtdışı vb.)

• Çalışma saatleri ve ulaşılabilirlik zaman dilimi

• Veri güvenliği ve dijital cihaz politikası

• Maliyet paylaşımı (internet, elektrik, ekipman)

• İşverenin denetim yetkisinin sınırları

---

2.3 Esnek Çalışma Saatlerinde “Erişilebilirlik Penceresi” Tanımlanıyor

Yeni kavram: Erişilebilirlik penceresi (availability slot)

• Çalışan bu süre içinde işveren tarafından ulaşılabilir olacak.

• Bu sürenin dışındaki zamanlarda işveren talimat veremeyecek.

• İş–özel yaşam sınırları korunacak.

Avrupa’daki “right to disconnect” yaklaşımı Türkiye mevzuatına yaklaşıyor.

---

2.4 İşverenin Dijital Gözetim ve Performans İzleme Yetkisi Sınırlandırılıyor

Yeni düzenleme aşağıdaki araçların kullanımını sınırlayacak veya çerçeveye oturtacak:

• ekran izleme yazılımları

• klavye hareket takibi

• yüz tanıma / kamera izleme

• lokasyon (GPS) takip uygulamaları

• algoritmik performans değerlendirme

İşverenin çalışanı izleme yetkisinin “işin niteliği ve gereği ile sınırlı olması” ilkesi güçlendiriliyor.

---

2.5 Hibrit Model Yasal Bir Çalışma Biçimi Olarak Tanımlanıyor

İlk defa mevzuata “hibrit çalışma” ifadesi giriyor.

Şirketlerin:

• kaç gün ofis,

• kaç gün uzaktan,

• dönüşümlü çalışma düzenleri

gibi konularda resmi kayıt tutması ve çalışanı bilgilendirmesi gerekecek.

---

2.6 İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Uzaktan Çalışmada Yeniden Tanımlanıyor

İşverenin uzaktan çalışana karşı İSG yükümlülükleri artık daha açık:

• Ev ortamının risk değerlendirmesi

• Çalışma sandalyesi/masası standartları

• Göz sağlığı için ekran mesafesi ve iş–dinlenme dengesi

• Ergonomik ekipman sağlama zorunluluğu

Artık “çalışanı kendi haline bırakma” dönemi bitiyor.

---

2.7 Yurtdışından Uzaktan Çalışma İçin Yeni Kurallar

Yurtdışında 30 günden fazla çalışacak personel için:

• işveren bildirimi

• vergi ve SGK uyumu kontrolü

• siber güvenlik protokolleri

zorunlu hale geliyor.

---

3. İşverenler İçin 2026 Uyum Adımları

3.1 Sözleşme ve Politika Setlerinin Güncellenmesi

• Uzaktan çalışma sözleşmesi

• Esnek çalışma talimatı

• Veri gizliliği ve dijital gözetim politikası

• Ekipman kullanım protokolü

• İş sağlığı ve güvenliği bildirimi

2026’dan önce hazırlanması şart.

---

3.2 Dijital Platform İşçiliği İçin Özel Süreçler

Platform kullanan şirketlerin:

• algoritma şeffaflığı

• gelir/çalışma saatlerinin kaydı

• kural bazlı çalışma modelleri

için yeni raporlama setleri kurması gerekecek.

---

3.3 Bordro ve SGK Süreçleri Yeniden Tasarlanacak

Esnek/uzaktan çalışmada:

• fazla mesai hesaplaması

• kısmi süreli çalışma

• kırık vardiya

• piecemeal (iş başına) ödeme

• performansa dayalı ödeme algoritmaları

yeniden hesaplanacak.

---

4. Çalışan Perspektifinden: Yeni Haklar ve Sorumluluklar

4.1 Ulaşılmama Hakkı (Right to Disconnect)

Mesai dışı saatlerde:

• e-posta

• mesaj

• arama

• görev ataması

zorunlu tutulamayacak.

4.2 Dijital Gözetim Açık Rıza Şartı

İzleme araçlarının kullanımında:

• şeffaflık

• veri minimizasyonu

• rıza alma

• saklama süresi belirleme

zorunlu hale geliyor.

4.3 Masraf Paylaşımı Düzeni

İnternet, elektrik, donanım maliyetleri için net kurallar geliyor.

---

5. Şirketler 2026 İçin Ne Yapmalı? (Özet)

• Politika setlerini güncelle

• Uzaktan çalışma sözleşmelerini yenile

• Dijital gözetim süreçlerini hukuka uyumlu hale getir

• İSG eğitimlerini online formatta yeniden tasarla

• Bordro ve fazla mesai hesaplama modellerini revize et

• Platform çalışanları için özel yönetim sistemi kur

• ERP/HRM sistemlerini esnek zaman modeline uyumlu hale getir

2026 düzenlemesi yalnızca iş hukuku değil, kurumların bütçesinden teknolojik alt yapısına kadar tüm fonksiyonlarını etkiliyor.

---

Sonuç: 2026 İş Dünyasının Kırılma Noktası Olacak

Uzaktan ve esnek çalışma 2020–2024 döneminde fiili olarak hayatımıza girmişti; ancak 2026, bu çalışma biçimlerinin kurumsal, hukuksal ve teknik açıdan çerçevesinin netleştiği yıl olacak.

İşverenlerin bu yeni modeli sadece bir “çalışma şekli” değil, yeni bir kurumsal yönetim sistemi olarak ele alması gerekiyor.

Franchise Markasına Ödenen Ücretler: Kurumsal Yapı, Finansal Etkiler ve Sözleşmesel Yükümlülükler

Franchise iş modeli, hem Türkiye’de hem de küresel pazarlarda büyümenin en istikrarlı yollarından biri olarak kabul edilmektedir. Bu modelde girişimciler, güçlü bir markanın operasyonel bilgi birikimine, standartlaşmış süreçlerine ve kurumsal pazarlama gücüne erişirken; marka ise ölçek ekonomisi, gelir çeşitlendirmesi ve standart kalite yönetimi açısından avantaj elde eder.

Bununla birlikte franchise sistemine girişin ve sistem içerisinde faaliyet göstermenin belirli finansal yükümlülükleri vardır. Bu yükümlülüklerin doğru analiz edilmesi, hem yatırımcı hem de marka açısından sağlıklı ve sürdürülebilir bir iş yapısı oluşturmanın temel koşuludur.

Aşağıdaki çalışma, franchise markasına ödenen ücretleri; muhasebe kayıt düzeni, finansal etkiler, sözleşmesel yapı, operasyonel gereklilikler ve uluslararası franchise standartları ışığında detaylı biçimde ele almaktadır.

---

1. Franchise Giriş Bedeli: Markaya Erişimin Stratejik Maliyeti

1.1 Tanım ve Amaç

Franchise giriş bedeli, franchise alanın markanın isim hakkını ve sistemini kullanma hakkı için yaptığı tek seferlik ödemedir. Bu ücret, markanın yıllar içinde oluşturduğu kurumsal değerin yatırımcıya devredilmesinin ekonomik karşılığıdır.

1.2 Giriş Bedeline Dahil Olan Hizmetler

Kurumsal franchise standartlarına göre giriş bedeli genellikle şu kalemleri içerir:

• Marka kullanım hakkı (Trademark Licensing)

• Açılış öncesi operasyon danışmanlığı

• Lokasyon değerlendirme ve fizibilite desteği

• Eğitim (operasyon, yönetim, satış, kalite vb.)

• İşletme el kitabı (Operations Manual)

• Sistem yazılımları ve entegrasyon

• Konsept, mimari ve kurulum yönlendirmesi

• Açılış pazarlama planlaması

1.3 Muhasebesel Değerlendirme

TFRS 38 (Maddi Olmayan Duran Varlıklar) standardına göre:

• Giriş bedeli maddi olmayan duran varlık olarak aktifleştirilir.

• Sözleşme süresi boyunca amortize edilir (5–10 yıl arası yaygın).

• Sözleşme süresi erken feshedilirse kalan tutar giderleştirilir.

1.4 Finansal Etki

• Başlangıç sermayesini artırır.

• Nakit akışını açılış öncesinde baskılar.

• Ancak uzun dönemli değer yaratma sağlayan bir yatırım niteliğindedir.

---

2. Royalty (Sürekli Franchise Bedeli): İş Modelinin Sürdürülebilirlik Kaynağı

2.1 Royalty Nedir?

Royalty, franchise alanın markaya düzenli olarak ödediği ve genellikle ciroya dayalı olarak hesaplanan bir paydır. Bu ücret markanın:

• AR-GE yatırımlarını

• Kurumsal reklam çalışmalarını

• Sistem güncellemelerini

• Operasyonel denetim maliyetlerini

finanse eder.

2.2 Hesaplama Yöntemleri

Dünya franchise standartlarına göre 3 temel royalty modeli uygulanır:

1. Ciro Bazlı Royalty (%3–%10 arası)

2. Sabit Royalty (Aylık sabit tutar)

3. Hibrit Model (Sabit + Ciro oranı)

2.3 Muhasebe Kaydı

Royalty giderleri:

• Faaliyet giderleri içinde izlenir.

• Tahakkuk esasına göre kaydedilir.

2.4 Finansal Etki

• İşletmenin net kâr marjını doğrudan belirler.

• Ciro arttıkça artan değişken gider yapısı oluşturur.

• Fizibilite analizinde en kritik kalemdir.

---

3. Reklam ve Pazarlama Katkı Payı: Kurumsal Görünürlüğün Finansmanı

3.1 Reklam Katkı Payının Amacı

Markanın ulusal reklam bütçesini finanse eder. Şubelerin tek başına üstlenemeyeceği kurumsal pazarlama çalışmalarının maliyetini karşılar.

Kapsamına şunlar dahil olabilir:

• Ulusal TV ve dijital reklam kampanyaları

• Sosyal medya ve Google Ads yönetimi

• Marka imaj projeleri

• PR çalışmaları

• Lansman ve ürün pazarlama

3.2 Muhasebe Kaydı

• Pazarlama gideri olarak sınıflandırılır.

• Royalty’den bağımsız hesaplarda izlenir.

3.3 Finansal Etki

• Ciroya bağlı olduğundan dönemsel değişkenlik gösterir.

• Markanın bilinirliğini desteklediği için dolaylı gelir artışı sağlar.

---

4. Eğitim, Denetim ve Operasyon Destek Ücretleri

4.1 Eğitim Hizmetleri

Franchise alanın sistemle uyumlu çalışabilmesi için verilen eğitimler şunları içerebilir:

• Operasyon eğitimi

• Personel eğitimi

• Yönetim ve liderlik eğitimleri

• Satış ve müşteri deneyimi eğitimi

4.2 Denetim Hizmetleri

Marka standartlarının korunması için düzenli olarak:

• Operasyon denetimleri

• Gizli müşteri çalışmaları

• Performans raporlamaları

• Kalite kontrol ziyaretleri

uygulanır.

4.3 Finansal Etki

Bazı markalarda ücretsizdir; bazı markalar yıllık bakım ve denetim bedeli talep eder.

---

5. Tedarik Yükümlülükleri: Dolaylı Franchise Maliyetlerinin En Kritiği

5.1 Zorunlu Tedarikçiler

Birçok marka, ürün standardı ve kaliteyi korumak için belirli tedarikçilerle çalışma zorunluluğu getirir.
Bu durum işletmenin maliyet yapısını önemli ölçüde etkiler.

5.2 Finansal Sonuç

• Brüt kâr marjını belirler.

• Alternatif tedarikçi kullanılamadığı için maliyet kontrolü sınırlıdır.

• Gıda, kahve, perakende, sağlık ve bakım sektörlerinde belirleyici önemdedir.

---

6. Sözleşmesel İstisnalar: Her Ücret Kesin Değildir

Pek çok franchise sistemi yatırımcıyı motive etmek için çeşitli esneklikler sağlar.

6.1 Yaygın İstisnalar

• İlk 3–12 ay royalty muafiyeti

• Reklam katkı payı indirimi

• Giriş bedelinde kampanyalar

• Eğitim ücretlerinin ücretsiz sunulması

• Tedarik yükümlülüğü için bölgesel esneklik

• Çok şubeli yatırımcıya özel indirimler

6.2 Kurumsal Pazarlık Gücü

Yatırımcının lokasyon türü, yatırım büyüklüğü ve marka stratejisi, istisna alma ihtimalini etkiler.

---

7. Franchise Ücretlerinin Stratejik Önemi

Bu ücretler sadece maliyet değildir; franchise sisteminin devamlılığını sağlayan stratejik bileşenlerdir.

Finanse edilen alanlar:

• Marka değeri

• AR-GE ve ürün geliştirme

• Dijital altyapı

• Eğitim ve denetim sistemi

• Operasyon prosedürleri

• Pazarlama ve reklam

• Tedarik zinciri destek mekanizmaları

---

SONUÇ: Franchise Markasına Ödenen Ücretler, Sistemsel Değerin Bir Yatırımıdır

Franchise sistemine katılmak isteyen girişimcilerin detaylı bir mali analiz yapması, ücretlerin karşılığını net şekilde anlaması ve sözleşmeyi finansal açıdan incelemesi kritik önemdedir.

Bu ücretler doğru yönetildiğinde:

✔ Sürdürülebilir kârlılık sağlar
✔ Marka gücüyle rekabet avantajı yaratır
✔ Operasyonel riskleri azaltır
✔ Finansal planlamayı öngörülebilir kılar
✔ Yatırımın geri dönüşünü hızlandırabilir